Diabetes mellitus is een chronische aandoening waarbij het lichaam problemen heeft met het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Dit gebeurt doordat de alvleesklier onvoldoende insuline produceert of omdat het lichaam niet goed reageert op insuline. Insuline is het hormoon dat ervoor zorgt dat glucose uit het bloed in de cellen terechtkomt voor energievoorziening.
Type 1 diabetes ontstaat wanneer het immuunsysteem de insulineproducerende cellen in de alvleesklier aanvalt en vernietigt. Dit type komt meestal voor op jonge leeftijd en vereist levenslange insulinetherapie. De exacte oorzaak is onbekend, maar genetische factoren en mogelijk virusinfecties spelen een rol.
Type 2 diabetes ontwikkelt zich geleidelijk en komt veel vaker voor. Risicofactoren zijn overgewicht, gebrek aan beweging, leeftijd boven de 45 jaar, familiaire belasting en bepaalde etnische achtergronden. Bij dit type reageert het lichaam niet meer goed op insuline (insulineresistentie).
Zwangerschapsdiabetes ontstaat tijdens de zwangerschap en verdwijnt meestal na de bevalling, maar verhoogt het risico op type 2 diabetes later in het leven.
In Nederland heeft ongeveer 1,1 miljoen mensen diabetes, waarvan 90% type 2 diabetes heeft.
Vroege herkenning van diabetes is belangrijk om complicaties te voorkomen. De symptomen ontwikkelen zich vaak geleidelijk, vooral bij type 2 diabetes, waardoor de aandoening lange tijd onopgemerkt kan blijven.
Voor de diagnose diabetes gebruikt de huisarts verschillende bloedtests. De nuchtere glucosetest meet de bloedsuiker na 8 uur vasten. Een waarde van 7,0 mmol/l of hoger wijst op diabetes. De HbA1c-test toont het gemiddelde bloedsuikergehalte over de afgelopen 2-3 maanden. Een HbA1c van 48 mmol/mol (6,5%) of hoger bevestigt de diagnose.
Raadpleeg uw huisarts bij aanhoudende symptomen of als u tot een risicogroep behoort voor vroege opsporing en behandeling.
In Nederlandse apotheken is een breed scala aan diabetesmedicijnen verkrijgbaar, elk aangepast aan verschillende behoeften en diabetestypes. De keuze van medicatie hangt af van uw specifieke situatie en wordt altijd bepaald in overleg met uw arts.
Insuline vormt de basis van de behandeling voor type 1 diabetes en wordt vaak ook voorgeschreven bij gevorderde type 2 diabetes. Er zijn verschillende werkingsduren beschikbaar:
Voor type 2 diabetes zijn verschillende tabletten beschikbaar. Metformine (verkrijgbaar als Glucophage en Metformax) is vaak de eerste keuze vanwege de bewezen effectiviteit. Sulfonylureumderivaten zoals Gliclazide en Glimepiride stimuleren de insulineproductie. Moderne DPP-4 remmers zoals Januvia en Galvus bieden een verfijnde benadering met minder bijwerkingen.
Deze innovatieve medicijnen combineren goede bloedsuikercontrole met gewichtsverlies en worden wekelijks of dagelijks geïnjecteerd via een handige pen.
Effectieve diabeteszorg vereist nauwkeurige monitoring van uw bloedsuikerwaarden. Nederlandse apotheken bieden diverse moderne hulpmiddelen om dit proces zo comfortabel en betrouwbaar mogelijk te maken.
Traditionele glucosemeters blijven de gouden standaard voor thuismonitoring. Moderne apparaten geven binnen seconden accurate resultaten met minimale bloeddruppels. Bijbehorende teststrips zijn beschikbaar voor alle gangbare merken en worden vaak vergoed door de zorgverzekering.
CGM-systemen revolutioneren diabeteszorg door realtime glucosewaarden te tonen zonder constante prikken. Deze sensoren worden op de huid geplaatst en communiceren met smartphone-apps voor continue inzichten.
Een goede bloedsuikerwaarde ligt tussen 4-7 mmol/L voor de maaltijd en onder 9 mmol/L na de maaltijd.
Een gezonde voeding vormt de basis van goede diabeteszorg. Het is belangrijk om regelmatige maaltijden te nuttigen en koolhydraten gelijkmatig over de dag te verdelen. Kies voor vezelrijke voeding zoals volkoren producten, groenten en fruit. Beperk de inname van verzadigde vetten en suikers.
Regelmatige fysieke activiteit helpt bij het verbeteren van de bloedsuikerspiegel en insulinegevoeligheid. Streef naar minimaal 150 minuten matige inspanning per week, zoals wandelen, fietsen of zwemmen. Bespreek altijd eerst met uw zorgverlener welke vorm van beweging het beste bij u past.
Een gezond gewicht draagt bij aan betere bloedsuikercontrole. Stress kan de bloedsuikerspiegel negatief beïnvloeden, daarom zijn ontspanningstechnieken zoals meditatie of ademhalingsoefeningen waardevol.
Dagelijkse voetinspectie is essentieel om wondjes of veranderingen vroegtijdig te ontdekken. Zorg voor goede huidverzorging en draag passend schoeisel. Plan regelmatige controles bij uw huisarts, diabetesverpleegkundige en specialist voor optimale begeleiding.
Acute diabetescomplicaties vereisen onmiddellijke aandacht. Hypoglykemie (lage bloedsuiker) kan leiden tot trillen, zweten en verwardheid. Hyperglykemie (hoge bloedsuiker) veroorzaakt dorst, frequent urineren en vermoeidheid. Herken deze signalen en handel snel.
Langdurig verhoogde bloedsuikerwaarden kunnen ernstige complicaties veroorzaken:
Preventie begint met goede bloedsuikercontrole en medicijntrouw. Let op waarschuwingssignalen zoals plotselinge gezichtsveranderingen, gevoelloosheid in handen of voeten, of wonden die niet genezen. Bij acute situaties zoals ernstige hypo- of hyperglykemie moet u onmiddellijk medische hulp inschakelen. Neem uw medicatie altijd volgens voorschrift in.
